Nội dung
Liên Hợp Quốc (LHQ) – United Nations là tổ chức liên chính phủ lớn nhất thế giới hiện nay. Với vai trò thúc đẩy hòa bình, phát triển bền vững và hợp tác quốc tế, tổ chức này đóng vai trò trung tâm trong việc giải quyết các xung đột quốc tế và thúc đẩy quyền con người. Vậy hiện nay LHQ có bao nhiêu thành viên? Việt Nam gia nhập tổ chức quốc tế này khi nào và sự kiện đó mang ý nghĩa như thế nào? Bài viết này cung cấp thông tin tổng quan, chính xác, cập nhật.
Liên Hợp Quốc là tổ chức gì?
Liên Hợp Quốc là tổ chức liên chính phủ được thành lập vào ngày 24/10/1945, ngay sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, với mục tiêu duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, thúc đẩy phát triển bền vững và tăng cường hợp tác giữa các quốc gia. Trụ sở Liên Hợp Quốc ở New York, Hoa Kỳ, và hoạt động dựa trên Hiến chương Liên Hợp Quốc – văn kiện nền tảng quy định nguyên tắc và cơ cấu vận hành.
Tiền thân của tổ chức Liên Hợp Quốc là Hội Quốc Liên, nhưng tổ chức này đã tan rã vì không thể ngăn chặn chiến tranh thế giới. LHQ ra đời với cơ cấu mới và mở rộng, bao gồm 6 cơ quan chính: Đại hội đồng, Hội đồng Bảo an, Hội đồng Kinh tế – Xã hội, Hội đồng Quản thác, Tòa án công lý Quốc tế và Ban Thư ký.
LHQ có bao nhiêu thành viên?
Tính đến nay, đã có 193 quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc, đại diện cho hầu hết các quốc gia độc lập trên thế giới. Khi mới thành lập năm 1945, tổ chức chỉ có 51 quốc gia. Số lượng thành viên tăng nhanh trong thập kỷ 1950–1960 nhờ phong trào phi thực dân hóa.
Nam Sudan là quốc gia mới nhất gia nhập, nâng lên con số 193 thành viên vào năm 2011. Ngoài các thành viên chính thức, LHQ có 2 quan sát viên: Tòa Thánh Vatican và Nhà nước Palestine, không có quyền biểu quyết nhưng được tham gia thảo luận tại Đại hội đồng.
Điều kiện trở thành thành viên của LHQ
Theo Hiến chương Liên Hợp Quốc, một quốc gia muốn trở thành thành viên phải:
- Là quốc gia có chủ quyền.
- Yêu chuộng hòa bình và cam kết tuân thủ các nguyên tắc của Hiến chương.
- Được Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc khuyến nghị và được Đại hội đồng thông qua nghị quyết kết nạp.
Quá trình xét duyệt phải được 5 ủy viên thường trực của Hội đồng Bảo an (Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc) không phủ quyết. Điều này khiến việc kết nạp một số quốc gia từng bị trì hoãn trong bối cảnh chính trị quốc tế căng thẳng.
Việt Nam là thành viên của Liên Hợp Quốc khi nào?
Việt Nam chính thức gia nhập LHQ vào ngày 20/9/1977, trở thành thành viên thứ 149 của Liên Hợp Quốc. Lá cờ đỏ sao vàng được kéo lên tại trụ sở LHQ ngày 21/9/1977, đánh dấu một bước ngoặt lịch sử trong chính sách đối ngoại của Việt Nam.
Trước đó, Việt Nam từng nỗ lực xin gia nhập ngay sau năm 1945, nhưng vì bối cảnh chiến tranh và chưa được công nhận rộng rãi, việc gia nhập bị trì hoãn. Đến năm 1975, sau thống nhất đất nước, nước ta đẩy mạnh quá trình xin gia nhập. Tuy nhiên, hồ sơ bị trì hoãn vì một ủy viên thường trực của Hội đồng Bảo an phủ quyết. Phải đến năm 1977, khi tình hình quốc tế thuận lợi hơn, nghị quyết của Đại hội đồng đã chính thức công nhận tư cách thành viên của Việt Nam.
Vì sao Việt Nam gia nhập Liên Hợp Quốc?
Công nhận quốc tế và khẳng định chủ quyền
Gia nhập LHQ năm 1977 giúp Việt Nam thoát khỏi thế bị cô lập, được công nhận là một quốc gia yêu chuộng hòa bình và độc lập – thống nhất. Điều này cũng giúp nước ta chính thức tham gia vào các hoạt động quốc tế trong khuôn khổ hợp pháp.
Tận dụng sự hỗ trợ
Việt Nam nhận hỗ trợ từ các tổ chức của Liên Hợp Quốc như:
- Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP).
- Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF).
- Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa (UNESCO).
- Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA).
Các tổ chức này hỗ trợ Việt Nam khắc phục hậu quả chiến tranh, cải thiện y tế, giáo dục và phát triển xã hội.
Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình
Từ năm 2014, Việt Nam bắt đầu tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc. Đến năm 2023, VN đã cử hơn 800 lượt quân nhân, sĩ quan tham gia các phái bộ tại Nam Sudan, Cộng hòa Trung Phi và trụ sở LHQ.
Đây là bước tiến quan trọng thể hiện cam kết đóng góp vào giữ hòa bình của tổ chức quốc tế này, đồng thời quảng bá hình ảnh đất nước và con người Việt Nam trên trường quốc tế.
Vai trò của Việt Nam tại các cơ quan LHQ
Việt Nam là thành viên tích cực của Liên Hợp Quốc, từng đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng:
- Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an (nhiệm kỳ 2008–2009 và 2020–2021).
- Thành viên Hội đồng Kinh tế – Xã hội (ECOSOC).
- Thành viên Hội đồng Nhân quyền, Ủy ban Luật pháp Quốc tế…
Đất nước tích cực tham gia vào quá trình xây dựng nghị quyết của Hội đồng Bảo an và Đại hội đồng, góp phần vào việc thúc đẩy hợp tác quốc tế, phát triển bền vững và bảo vệ luật pháp quốc tế.
Kết luận
Gần 50 năm là thành viên, Việt Nam không chỉ nhận được hỗ trợ phát triển của Liên Hợp Quốc, mà còn đóng vai trò chủ động, trách nhiệm trong gìn giữ hòa bình, bảo vệ quyền con người và thúc đẩy hữu nghị giữa các quốc gia.
Nước ta ngày càng khẳng định vai trò là một quốc gia tích cực trong hệ thống Liên Hợp Quốc, đồng hành cùng cộng đồng quốc tế vì mục tiêu hòa bình của Liên Hợp Quốc và phát triển bền vững cho nhân loại.
